Derin Mavi Çocuk'un Anlamı

Merhaba herkese, blogu açalı yaklaşık üç yıl oluyor. Bu hafta (7 Mayıs) on sekiz yaşını doldurmuş olacağım ve derin mavi çocuk ismindeki çocuk yalnızca sembolik kalacak :) İşin şakası bir yana, üç yıldır merak edilen DERİN MAVİ ÇOCUK'un anlamını sizlere açıklamak istedim. İlk anda tahmin edilen genelde göz rengimden dolayı mavi yazdığım oluyor. Ancak durum böyle değil. Çok daha derin bir anlamı var :)

Tarihte biraz geriye gidelim. 10 Şubat 1996. O dönemin en büyük satranç ustası Kasparov yine o dönemin en donanımlı satranç makinesiyle karşı karşıya. İnsan vs Makine olayının ilk aşamaları. Satranç makinesinin adı DEEP BLUE (türkçe: DERİN MAVİ) IBM şirketinin 1985 yılında geliştirmeye başladığı bir bilgisayar. 1996 yılında oynanan maçlar sonucu Kasparov 4-2 kazanıyor. Bir sonraki yıl olan 1997'de, tuhaf bir tesadüfle içinde bu yazı yazılırken içinde bulunduğumuz ve benim doğduğum günü de kapsayan mayısın ilk iki haftasında geçmiş bir yılda tekrar geliştirilen Derin Mavi, Kasparov'la bir kez daha aynı masaya oturuyor. Tarih 3 Mayıs 1997. İlk oyunu Kasparov kazanıyor. 1997 Mayısının 4-6-7-10 ve 11. günlerinde yapılan devam oyunları sonucunda dünya tarihinde ilk kez, bir büyükusta, normal oyun şartları içerisinde bir makineye yeniliyor. İki oyunu Derin Mavi kazanıyor, bir oyunu Kasparov ve üç oyun berabere bitiyor. Sonuçta 3½–2½  biten seri maçlarında isminden esinlendiğim Derin Mavi, imkansız gibi görünen bir başarı elde ediyor. Yapay zekanın en vurucu gelişmelerinden biri olan bu olayın devamında robotların-makinelerin çok büyük bir ivmeyle gelişmesi ve belki de ilerde egemenliği insanoğlunun elinden alması şeklinde sonuçlanacak olan döngünün en başlarında yer alması beni etkilemiştir.

Ek bilgi, vikipedi: Kasparov 2. oyunun 37.Be4 hamlesinde Deep Blue'ya insanlar tarafından müdahale edilerek yardım edildiğini iddia etti. Çünkü böyle bir durumda bir bilgisayarın 37.Qb6 hamlesini yaparak bir piyon kazanma eğiliminde olması bekleniyordu ve bu beklentisi pek çok satranç otoritesi tarafından da onaylandı. Fakat IBM bu iddiayı ve Kasparov'un yeniden maç önerisini reddederek Deep Blue projesini sona erdirdi. Bu nedenle IBM kendini bu durumda aklanmış gösterememiştir.

Derin Mavi Çocuk'un birden fazla anlamı var. Birisi az önce bahsettiğim makine vs. insan karşılaşmasının dünya ve bilimin gelişmesindeki önemi. Bir diğeri ise Türkçe anlamları. Derin, akla ilk gelen anlamıyla da kullanılabilir. Felsefenin diğer bir tanımı olarak suyu değil, suyun yüzeyinin altını görmek, derinlerine ulaşmak fikrinin bir destekçisi olarak kullanıldı Derin. Elbette mavi sevdiğim bir renk, özgürlüğü temsil eden denizlerin ve gökyüzünün rengi olduğu için de kullandım. Çocuk kelimesini ise, yine felsefeden yola çıkacak olursak, soru sormanın en güzel örneğini verenler olarak düşündüm.. Saflık, en içten gelen merak duygusunun kaybolmamışlığı ve sonsuza dek çocuk merakıyla yaşayabilme hedefiyle beyaz sayfalara özgür düşüncemi katmak için kullandım. Bütün bunları birleştirecek olursak, yukarıda anlattığım tüm şeyler birbirini tamamlayacak şekilde anlamsal olarak bağlantılı. İşte, Derin Mavi Çocuk'un anlamı bunlardan geliyor.

Kaynaklar:

http://en.wikipedia.org/wiki/Deep_Blue_(chess_computer)#cite_note-1

http://tr.wikipedia.org/wiki/Deep_Blue

http://www-03.ibm.com/ibm/history/ibm100/us/en/icons/deepblue/

http://en.wikipedia.org/wiki/Deep_Blue_versus_Garry_Kasparov

http://www.chessgames.com/perl/chessplayer?pid=29912